Kraaijvanger

Zijne Majesteit de Koning heeft woensdag 14 september 2022 het gerenoveerde hoofdgebouw van het Zuid-Hollandse provinciehuis officieel geopend.

De afgelopen twee jaar is het provinciehuis van Zuid-Holland gerenoveerd en verduurzaamd, met een energieneutraal gebouw als resultaat. Hiervoor is gebruik gemaakt van vernieuwende verduurzamingstechnieken en materialen, zoals driedubbel beglazing en energieopslag in de bodem.
Ook is het gebouw zo ingericht dat het flexibel kan worden aangepast aan toekomstige technologische ontwikkelingen. Verduurzaming en CO2-reductie zijn de norm bij toekomstig onderhoud. Verder is er zoveel mogelijk gebruik gemaakt van circulaire materialen om verspilling tegen te gaan en zijn diverse elementen uit de geschiedenis van het hoofdgebouw teruggeplaatst, waaronder de deuren van de Statenzaal.

Provinciehuis Zuid-Holland is in 1963 gebouwd naar ontwerp van Fritz Peutz. Het gebouw is representatief voor de architectuur van bestuursgebouwen uit die tijd. Voornaam, indrukwekkend, ruim bemeten en voorzien van ingetogen maar zeer consequente en heldere details met sobere ornamenten.

Mede door de uitbreiding van het provinciehuis in de jaren ’90 werd de entree verlegd van het Malieveld naar het binnenplein van het complex. Daardoor klopte de positie van de Statenzaal niet meer. Vanuit het plein is een nieuwe reeks ontworpen van voorhal-Statenzaal-antechambre (met uitzicht op het Malieveld) waarbij Statenzaal en entreehal zijn omgewisseld. In de nieuwe situatie ontstaan daardoor transparante dwars-assen. Door daglicht tot in het midden van het gebouw te brengen wordt niet alleen de atmosfeer sterk verbeterd, maar worden de activiteiten die zich op het publieke niveau afspelen zichtbaar. Het oorspronkelijke binnenhof op de kantoorverdiepingen eindigde op de tweede verdieping. Deze vloer is geopend en het daglicht dringt nu op verschillende manieren door vanaf het nieuwe lichtdak tot op de begane grond.

Het oorspronkelijke ontwerp speelde met meerdere afwerkingen, variërend van glad en glanzend tot ruw en grof. Dit resulteerde in een hoge tactiele kwaliteit, die sfeerbepalend is en de zinnen prikkelt. Dat kenmerk is doorgezet in het nieuwe ontwerp. Zorgvuldig ontworpen details brengen contrasten aan tussen beton, hout, glas, natuursteen en metaal. Dit alles versterkt door het spel van daglicht dat nu overal voelbaar is.

Het belangrijkste architectonische thema is het toevoegen van daglicht. Een essentieel element is het nieuwe dak over de gehele derde verdieping, waarin grote openingen zijn aangebracht. Onregelmatige, trapeziumvormige kap­pen filteren het licht en beperken de warmtelast van direct zonlicht. Dit gevarieerde licht wordt als een Jakobsladder tot aan de begane grond geleid door vides, glazen kappen en lichtopeningen boven de statenzaal. Het patroon van de lichtkappen is geïnspireerd op de aanwezige wandreliëfs van Henk van der Plas en op het werk van Jan Schoonhoven. Het resultaat is een compositie van Hollands licht, met hemel, direct en indirect licht en reflecties. Wie naar boven kijkt ziet een collage van voorbij drijvende wolken. De dichte delen van het raster zijn LED-vlakken, die ’s avonds zorgen voor een omgekeerd effect.

In eerdere schetsen van architect Peutz, die niet zijn uitgevoerd, is te zien hoe hij gezocht heeft naar een bekroning van het gebouw op het dak. Die wens is met het nieuwe ontwerp ingevuld: Het nieuwe lichtdak beëindigt het gebouw van Peutz met een dunne, ver uitkragende kroonlijst die de beleving van het panorama op Den Haag verhevigt. Het niveau van dit dak is verhoogd, waardoor de maat van de verdieping nu gelijk is aan de oorspronkelijke bouwlagen eronder. Het rasterpatroon van het plafond vormt een continuüm dat tot buiten doorloopt. Kunstlicht versterkt nog eens extra de beleving van het originele gebouw, onder andere door strijklicht op het ruwe beton. De lichtkoepels in de statenzaal zijn gecombineerd met nieuwe LED-lichtarmaturen. Deze beeldbepalende onderdelen versterken oorspronkelijke grandeur van het gebouw.