Provinciehuis Zuid-Holland
's-Gravenhage
Van donker bestuursgebouw naar toekomstbestendig, duurzaam en licht
Provinciehuis Zuid-Holland, in 1963 gebouwd naar ontwerp van Fritz Peutz, is ingrijpend gerenoveerd en uitgebreid. Kraaijvanger Architects ontwierp de renovatie als een vindingrijke transformatie die recht doet aan de oorspronkelijke architectuur. Het project toont de winst die er te behalen is als een brutalistisch gebouw op een slimme en duurzame manier verbouwd wordt. In het ontwerp voor het vernieuwde Provinciehuis Zuid-Holland was het binnenhalen van daglicht (Hollands licht) het belangrijkste thema. Een essentieel element in het ontwerp is het nieuwe dak over de gehele derde verdieping, waarin grote openingen zijn aangebracht. Onregelmatige, trapeziumvormige kappen filteren het licht en beperken de warmtelast van direct zonlicht.
Renoveren, toekomstbestendig en klimaatneutraal maken
De Provincie Zuid-Holland heeft haar hoofdgebouw in Den Haag gerenoveerd en verduurzaamd. Om duurzaamheidsambities waar te kunnen maken, indelingsflexibiliteit te creëren, moest de Provincie Zuid-Holland haar hoofdgebouw moderniseren en werd een meerjarig onderhoudsplan maar eveneens een masterplan ontworpen om het ensemble van de Provincie als geheel te verduurzamen. De modernisering en de renovatie hebben geleid tot een energieneutraal gebouw, hetgeen aansluit bij bestaande beleidsdoelen rondom klimaat, zoals de Green Citydeal EnergieRijk Den Haag. Daarbij moeten architectonische ingrepen met respect voor de oorspronkelijke architect Peutz gebeuren. De verduurzaming en renovatie van techniek en bouw, inclusief 15 jaar onderhoud, wordt gerealiseerd door hoofdaannemer Kuijpers in een samenwerking met Kraaijvanger Architects, DGMR en Valstar Simonis
Architectonische ingreep geeft ruimte aan duurzame transformatie
Het team ontwierp de renovatie als een vindingrijke duurzame transformatie die recht doet aan de oorspronkelijke architectuur, met oog voor de toekomstige ruimtebehoefte en klimaatambities van de Provincie om al haar gebouwen klimaatneutraal te maken.
De derde verdieping wordt vervangen door een ‘zwevende’ duurzame dakopbouw. Dit nieuwe element beëindigt het gebouw van architect Peutz als een verfijnde minimalistische kroonlijst. Ook de entree wordt monumentaler en transparanter gemaakt.
De bestaande Statenzaal en evenementenhal zijn op verrassende wijze gespiegeld om de centrale middenas van het gebouw. Door deze weliswaar ongevraagde maar logische en relatief eenvoudige ingreep, kunnen niet alleen de 200 evenementen die er doorgaans per jaar plaatsvinden beter gefaciliteerd worden. Er ontstaat ook een ruimtelijke reeks ervaringen die recht doet aan de oorspronkelijke logische sequentie van ruimten van architect Peutz toen de oriëntatie nog op het Malieveld gericht was. En wordt een belangrijk deel van de cultuurhistorische waarde van het oorspronkelijke gebouw hersteld.
De nieuwe evenementenhal, bereikbaar via de entree aan het plein, is een energieke en uitnodigende plek waar burgers, ambtenaren en ondernemers elkaar ontmoeten en samenwerken. Via deze evenementenhal komt men in de nieuwe Statenzaal. Door de nieuwe positie aan de Zuid-Hollandlaan krijgt de Statenzaal een visuele verbinding met de stad middels de glazen gevel in de voormalige entree en wordt uitdrukking gegeven aan de transparantie van de politiek. De provincie Zuid-Holland onderstreept hiermee de ambitie om een verbinding met de burger aan te gaan en maakt hierbij slim gebruik van bestaande gebouwstructuren.
Het dak als de basis voor gezondheid, energie en materiaalgebruik
Kraaijvanger zocht integraal met zijn samenwerkingspartners naar architectonische ingrepen met volledig geïntegreerde bouwfysische en installatietechnische oplossingen. Het dak is een drager van duurzaamheid op de thema’s gezondheid, licht, energie en materiaalgebruik. Boven het voormalige binnenhof op de tweede verdieping, is een centrale zone met daarin lichtkappen. Deze filteren op bijzondere wijze natuurlijk licht het gebouw in, terwijl het dak direct zonlicht buiten houdt. Dat helpt opwarming tegen te gaan en geeft uiting aan onze visie om het gebouw lichter te maken. Een orthogonaal plafondraster waarin de lichtkappen zijn opgenomen, is onderdeel van een patroon. De vormgeving daarvan is geïnspireerd door kunst van Jan Schoonhoven en in het provinciehuis aanwezige wandreliëfs van Henk van der Plas.
Provinciehuis Zuid-Holland is genomineerd voor een 2022 Dutch Daylight Award
Duurzame maatregelen
Zonnepanelen op het dak, in combinatie met energieopslag in de bodem zorgen er voor dat de gebouwgebonden energie, duurzaam en lokaal wordt opgewekt. Isolatie van de bestaande gevels en drievoudige beglazing helpen opwarming tegen te gaan en dragen bij aan vermindering van de koellast. Verder worden materialen zo veel als mogelijk hergebruikt en hebben eventuele nieuwe materialen een verantwoorde herkomst.
Indelingsflexibiliteit
Voor de indelingsmogelijkheden van het cascoplan is het oorspronkelijke stramien van Peutz overgenomen in twee richtingen. De voor kantoorindelingen prettige moduulmaat van 2x4m kan eenvoudig worden voorzien van systeemwanden en is bouwkundig en installatietechnisch volledig op elkaar afgestemd.
Zichtbaarheid door hergebruik en efficiëntie
Kraaijvanger zocht met het integrale team de grenzen op en maakte het ontwerp voor een transformatie waarbij de kwaliteiten en esthetische waarden van het gebouw maximaal benut en verbeterd worden. Opvallend daarbij zijn de diverse integrale oplossingen die het team heeft aangedragen en de manier waarop het daglicht binnenvalt.
Door de diverse integraal bedachte ingrepen ontstaat een aangenaam verblijfsklimaat. Vanaf het Malieveld gezien krijgt het gebouw visueel meer hoogte op statige wijze. Op eigentijdse wijze wordt uitdrukking gegeven aan de ambitie van de provincie Zuid-Holland om zichtbaar te zijn; zichtbaarheid gebaseerd op hergebruik en efficiëntie. Het casco ontwerp wordt het komende jaar uitgewerkt, waarbij ook het interieurontwerp wordt geïntegreerd. Het samenwerkingsverband Kuijpers, Kraaijvanger Architects, DGMR en Valstar Simonis, dat de Tender won voor de opdracht inclusief 15 jaar onderhoud en energiegarantie, rondt de duurzame transformatie in 2022 af.
