Opgave

De ontwikkeling van stadsdeel Groenewoud is mogelijk geworden doordat de asfaltcentrale van KWS uit het gebied verdwijnt. Samen met de nog onontgonnen grond aan het Amsterdam-Rijn Kanaal vormt dit een wijk van 24 hectare voor 1200-1500 wooneenheden. De omgeving wordt gekenmerkt door meerdere paradoxen: een groen en rustig gebied, maar direct bereikbaar vanaf een van de drukste snelwegen van ons land. Een compacte invulling, begrensd door grootschalige infrastructuur. Een omkaderd gebied dat niettemin goed verbonden is met, en een schakel vormt tussen, Utrecht centrum en de uitbreiding Leidsche Rijn. Een woonwijk, met een industriegebied en de kantorenwijk Papendorp als buren.

Concept

Groenewoud dankt zijn naam aan een inmiddels verdwenen hoeve. De oorspronkelijke polderstructuur kent een oost-west verkaveling, die echter pas in tweede instantie opvalt. De dominante richting wordt immers bepaald, sinds de aanleg in de jaren ’50, door het kanaal. Voor het ontwerp is om meerdere redenen echter de oorspronkelijke structuur gekozen. Zo is langs de ontsluitingsweg, de Mercatorlaan, de wijk in twee richtingen transparant, waar de opzet met haakse en parallelle straten al te eenduidig zou zijn. Aan de Mercatorlaan en langs het kanaal ontstaan zo interessante hoeken en begrenzingen. De bestaande hoogteverschillen die eveneens oost-west lopen worden efficiënt benut en versterken de diversiteit. Door twee groen-blauwe zones is de wijk verdeeld in vier deelgebieden met elk een verschillend karakter: Het KWS-gebied (de asfaltcentrale), Mercator, de Dijk en de Pyloon. Het beeldkwaliteitsplan is per gebied verschillend. Er tussenin liggen twee zichtassen: een ‘centraal park’ en een ‘diagonaal’. Aan de diagonaal is een 16-klassige lagere school met sportvoorziening gesitueerd.

Karakter

Het bijzondere karakter van Groenewoud ontstaat uit de combinatie van de relatief geïsoleerde omgeving, de structuur schuin op het kanaal, de autoluwe deelgebieden en de combinatie van een rustige, groene wijk met een hoge dichtheid. De efficiënte ontsluiting zorgt voor autovrijen en autoluwe straten. Parkeren op maaiveld is vermeden of ingepast in het landschapsontwerp. Twee brede groengebieden verbinden de Mercatorlaan met de kanaalzone. Oppervlaktewater, retentie en hemelwaterafvoeren zijn mee-ontworpen in het landschapsplan. De kenmerkende loodsen van de asfaltcentrale worden behouden en zullen zich ontwikkelen van een informatiecentrum naar foodhallen, bedrijfsruimten en culturele broedplaatsen. Ook wordt de grindconverter als rudiment behouden, in het perspectief van de beide zichtassen. De wijk is duurzaam en energieneutraal.

Betekenis

Groenewoud is een bijzondere stadswijk en het sluitstuk van de uitbreiding van Utrecht-West. Ruimtelijk een combinatie van meerlaagse appartementen en grondgebonden woningen. Een groene enclave, verbonden met Kanaleneiland en gelegen aan de (fiets-) route Amsterdam-Den Bosch. Een groen-blauwe wijk met vier verschillende deelgebieden. Een hoge dichtheid en toch rust.