Het Zwemcentrum Rotterdam is het eerst gerealiseerde onderdeel van de grote binnenstedelijke transformatie van het gebied rond Rotterdam Zuidplein. Na jaren voorbereiding moet hiermee de toon worden gezet voor de komende decennia. De centrale opgave van het Hart van Zuid Rotterdam is om een gebied te maken waar mensen graag verblijven. En dat vraagt om positieve veranderingen in beeld en sfeer. Op dit moment word het gebied namelijk nog gekenmerkt door veel beton, verkeer en transport, gesloten gevels en een chaotische openbare. Bovendien is er op straat weinig te beleven.

Het oude zwembad Charlois voldeed niet meer aan de huidige eisen en Rotterdam. met haar grote sportambities. hunkerde al lange tijd naar een 50m wedstrijdbad. Het nieuwe zwembad moest zowel nationaal, regionaal als lokaal zijn aantrekkingskracht uitoefenen: met een 50m bad dat geschikt is voor topsport en met een 25m doelgroepenbad speciaal voor de buurt als vervanging van het oude Zwembad Charlois.

Kraaijvanger, met het consortium Hart van Zuid, kwam met een idee waar iedereen direct verliefd op werd: we transformeren het oude GG&GD kantoor tot zwembad. Dit bestaande kantoor stond gedeeltelijk leeg maar is direct naast het metrostation zeer goed gepositioneerd. Het is bovendien één van de weinige gebouwen in de omgeving die met een zeker vakmanschap is gebouwd en dus waardevol om te behouden.

Het zwembad ligt op de eerste verdieping, hiermee ontstaat er meer privacy voor de zwemmers en wordt aan de gooilandsingel ruimte voor levendige winkels en horeca gecreëerd. De twee zwemzalen liggen tussen de oude kantoren in, de kantoren zijn getransformeerd tot kleedkamers en horeca.

Het 25 meter doelgroepbad heeft een intieme en badhuisachtige sfeer en het 50 meter wedstrijdbad een lichte en sportieve sfeer. Door middel van beweegbare bodems zijn beide baden multifunctioneel inzetbaar. Bij het 50-meter-bad is een tribune aanwezig waardoor er bij evenementen meer dan 1000 toeschouwers aanwezig kunnen zijn. Daarmee kunnen hier nationale en internationale wedstrijden worden gezwommen.

Het gebouw kent twee geveltypen. De gevel van het oude kantoor is gerenoveerd, geïsoleerd en in oude luister hersteld. Daar tegenaan is een nieuwe gevel gezet die is geïnspireerd op de kenmerkende industriële architectuur van Rotterdam Zuid. Stoer en met een duidelijke beeldtaal. De nieuwe gevel contrasteert met het bestaande maar voegt zich in zijn ritme en dieptewerking subtiel naar de bestaande gevel. In de nieuwe gevel zijn ramen opgenomen van verschillende grootte. Grotere ramen bevinden zich daar waar behoefte is aan daglichttoetreding, kleinere op plekken waar de privacy nodig is.

Een zwembad bouwen is op zich al een complexe integrale opgave. Maar in dit geval ging het om een gebouw waarin winkels, kantoren, stadswinkel, horeca en zwembad samen moesten gaan. Bovendien heeft het een binnenstedelijke lokatie en moest het worden geïntegreerd in een bestaand gebouw. Niet makkelijk, wel inspirerend en uitdagend.

Vanaf het eerste moment is er integraal samengewerkt in BIM. Door de intensieve samenwerking is met atelierdagen op de locatie zelf het maximale uit het project gehaald op het grensvlak van: kwaliteit, kostenefficiëntie, duurzaamheid en exploitatie.

Voorbeelden van waar deze integrale samenwerking toe heeft geleid zijn onder andere dat het zwembad qua duurzaamheid een 8,3 scoort met de GPR methodiek. Deze methode beoordeelt gebouwen op milieu, gezondheid, énergie gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Hierdoor is het Zwemcentrum één van de duurzaamste baden van Nederland.

Daarnaast staat het consortium de komende 20 jaar garant voor het onderhoud van het gebouw. In het ontwerpproces is om deze reden veel aandacht besteed aan slim integraal ontworpen oplossingen om duurzaam en gebruiksvriendelijk onderhoud mogelijk te maken. Een voorbeeld hiervan is de ruimte boven het plafond van de zwemzalen waar men, als in een theater, boven het plafond kan lopen om gemakkelijk de veiligheid van verbindingen te kunnen inspecteren en verlichting kan vervangen.

Het Zwemcentrum Rotterdam is veel meer geworden dan een zwembad: het is een bruisend multifunctioneel centrum met zwembaden, stadswinkel, sportbedrijf, boksschool, winkels en horeca. De impact is groot: zwemverenigingen worden opgericht of komen terug naar Rotterdam. Iedereen uit de buurt kan hier sporten, en grote wedstrijden - ook internationale - worden nu ook in Rotterdam gehouden.

Hoogwaardige horeca nestelt zich aan de Gooilandsingel en in de zomer zitten de terrassen vol. Met al deze nieuwe activiteit zet het de toon voor alle goede dat de gebiedstransformatie Hart van Zuid nog gaat brengen. Het Zwemcentrum heeft de STiB award gewonnen. Het is een prijs die wordt uitgereikt aan de meest succesvolle gebiedsversterking die bijdraagt aan het intensiveren van de vitaliteit en dynamiek van stad of dorp.

Door de bestaande gevel niet te slopen maar te renoveren is iets van de ziel van het gebied bewaard gebleven en verrijkt. De gebruikers van het gebouw zijn trots op het Zwemcentrum Rotterdam en de stad is een fijne plek om te sporten en verblijven rijker.

Onderscheidingen

Steden in Beweging Award 2018 (StiB), winnaar

Rotterdam Architectuur Prijs 2018, nominatie

Publicaties

In Rotterdam kan weer gezwommen worden, NRC